NAZWA ŁACIŃSKA : bixa orelana
UŻYWANE CZĘŚCI ROŚLINY:
liście, nasiona, kora
WŁAŚCIWOŚCI LECZNICZE :
przeciwzapalne, antyseptyczne, ściągające, moczopędne, rozszerzające oskrzela, wykrztuśne, przeczyszczające, przeciwnowotworowe, przeciwbakteryjne, gojące, antyoksydacyjne.
ZASTOSOWANIE W PERUWIAŃSKIEJ TRADYCYJNEJ MEDYCYNIE NA:
Amazoński krzew lub niewielkie,mocno rozgałęzione drzewo,występujące głównie w Peru, Meksyku, Brazylii i Kolumbii. Jest znane również pod nazwą annato, achiotec, achiotl, achote, urucu. Pokryte jest gęstymi, połyskliwymi jasnozielonymi liśćmi jajowatego kształtu. Kwiaty ma przeważnie różowe, lub różowobiałe. Roślina obficie owocuje wydając charakterystyczne owoce sercowatego kształtu w postaci torebek o jaskrawoczerwonej barwie pokrytych gęsto najeżonymi kolcami, które zawierają czerwono-pomarańczowe nasiona. Jeden owoc zawiera do 50 nasion, a jedno drzewko może ich wyprodukować aż 270 kg. Nasiona są pokryte czerwonawą osłonką, która jest źródłem naturalnego barwnika. Jego kolor waha się od żółci, pomarańczy do czerwieni i brązu w zależności od rodzaju rozpuszczalnika użytego do ekstrakcji.
Barwnik z Achiote jest używany przez amazońskie plemiona do malowania twarzy i ciała. Oprócz wartości ozdobnych chroni przed ukąszeniami owadów i pomaga w gojeniu się ran. Używa się go również jako barwnika do tkanin, wytworów sztuki, rzemiosła, a także malowideł.
Nasiona zawierają między innymi składniki bixina, norbixina i annatto, które są w świecie znanym barwnikiem spożywczym oznaczonym kodem E 160b, a nadającym produktom jasny żółty lub pomarańczowy kolor. Służy do koloryzacji między innymi serów takich jak cheddar, eidam, gouda, margaryny, masła, ryb wędzonych, popcornu, niektórych lodów, deserów itp.
Biksyna jest również stosowana w przemyśle kosmetycznym do produkcji kremów ,kremów do opalania , szminek mydła i innych produktów do pielęgnacji ciała. Olej Annatto uzyskany z nasion zmiękcza skórę, a wysoka zawartość karotenoidów zapewnia korzystne właściwości przeciwutleniające. Wykorzystywany jest również w produkcji środków odstraszających owady, do barwienia drewna, tkaniny, wełny, skór i lakierów.
WIĘCEJ INFORMACJI
Wszystkie części rośliny mają właściwości lecznicze.
Wyciśniętym ze świeżych liści sokiem zakrapiają oczy w przypadku ich zapalenia i infekcji.
Świeżą masę z owoców dzięki właściwościom ściągającym stosuje się na gojenie ran, oparzeń, pęcherzy, owrzodzeń, jak również hemoroidów.
Łupina z nasion stosowana jest jako środek odrobaczający.
Liście i kora w postaci okładów przynoszą ulgę podczas bólu głowy.
Dzięki zawartym w liściach związków stosowane są jako specyfik przeciwgorączkowy, przeciwwymiotny, regulujący trawienie, przeciwbiegunkowy do przemywania zakażeń skóry i leczenia zakażeń bakteryjnych w zapaleniu jamy ustnej.
Jedno z najbardziej popularnych zastosowań to leczenie prostaty - przerostu i zapalenia gruczołu krokowego, układu moczowo-płciowego, stanów zapalnych pochwy i narządów rodnych oraz poprawa funkcji nerek przy ich niewydolności i nerczycy. Przy dnie wspiera eliminowanie kwasu moczowego z krwi. Ponadto jest wykorzystywana przy zaburzeniach czynności wątroby i jej zapaleniu, problemach trawiennych, zgadze, bólach brzucha, zaparciach (ma lekkie właściwości przeczyszczające), hemoroidach, otyłości. Znajduje także zastosowanie przy rzeżączce i innych chorobach wenerycznych, pasożytach, stanach zapalnych spowodowanych przez grzyby i bakterie oraz w stanach zapalnych skóry i infekcjach skórnych, dolegliwościach gardła i układu oddechowego, zapalenia migdałków, zapaleniu jamy ustnej, kaszlu, dusznicy, gorączce.
Ma też działanie uspokajające, pobudzające trawienie, regulujące przemiany metaboliczne, obniżające poziom cholesterolu i antyoksydacyjne. Używane jest w dietach odchudzających.
W badaniach in vitro wykazuje działanie niszczące bakterie Escherichia coli a Staphylococcus aureus ( gronkowiec). Obniża ciśnienie.
SPOSÓB UŻYCIA I NAJCZĘSTSZE DAWKOWANIE
3 - 5 g ziół zalać około 700 ml zimnej wody i gotować przez 5 - 10 minut od momentu wrzenia, na małym ogniu. Odcedzić. Pić 3 x dziennie
UWAGA:
Odwar może podnosić poziom cukru. Nie zaleca się osobom chorym na cukrzycę.
Może nasilać działanie leków stosowanych w leczeniu nadciśnienia tętniczego.
CIEKAWOSTKA
W Brazylii Achiote z powodzeniem używane jest w leczeniu trądu. Na zmienione chorobowo miejsca nakłada się świeże liście zmieszane z siarczanem magnezu. Efekty widoczne są zwykle już po dwudziestu dniach leczenia.
Drewna Achiote plemiona amazońskie używają do produkcji strzał, a także w rzemiośle artystycznym i stolarstwie.
PRODUKT Z ACHIOTE MOŻNA KUPIĆ TUTAJ
ŹRÓDŁA
Plantas Medicinales Nativas del Peru, PALACIOS VACCARO W.J., Concytec, Lima, Perú, 1997,
Amazonian Ethnobotanical Dictionary, DUKE A.J., VASQUEZ R., C.R.C. Press, Boca Raton, USA, 1994,
Sesenta Plantas medicinales de la Amazonía Peruana, DESMARCHELIER C., WITTING SCHAUS F., eBio2000, Lima, Perú, 2000,
Bixa orellana (L.) Monografías de plantas medicinales No 02, Instituto peruano de seguridad social - Instituto de medicina tradicional, Iquitos, Perú, 1998
Herbal secrets of the rainforest , TAYLOR L. , Prima Health a division of Prima publishing, CA, USA, 1998,
Manual de fitoterapia, LOPEZ VILLAR M., VARGAS VILLAVICENCIO O., Programa Nacional de Medicina Complementaria del Seguro Social de Salud - EsSalud, Lima, Perú, 2001,
Salud para todos, LACANZE D., ALEXIADES M., Fenamed, Madre de Dios, CBC – Centro de Estudios Regionales Andinos «Bartolomé de Las Casas», Cuzco, Perú, 1995
The Healing Forest, SCHULTES E.R., RAFFAUF R.F., DioscoridesPress, Portland (OR), USA, 1992,
Vocabulario de los nombres vulgares de flora peruana, SOUKUP J. SDB, Editoria Salesiana, Lima, Perú, 1975